W maju tego roku miał miejsce kolejny konkurs Eurowizji. W związku z tym, chciałabym dokładniej opowiedzieć czym jest ten konkurs, a także co nieco o jego wersjach i wreszcie – wschodnioeuropejskim odpowiedniku.

Krótka historia Konkursu Piosenki Eurowizji

Historię Konkursu Piosenki Eurowizji datuje się od roku 1956. Wcześniej jednak, a dokładniej w połowie lat 50 – tych, Europejska Unia Nadawców (skrót angielski EBU) wpadła na pomysł programu telewizyjnego jednoczącego, a także realizowanego przez wszystkie kraje europejskie. W roku 1954 brytyjski aktor wyszedł z pomysłem organizacji konkursu piosenki, w którym o wynikach decydowaliby regionalni jurorzy. Pomysł przyjął się, a z czasem przerodził się w Brytyjski Festiwal Piosenek Pop. W roku 1955 w Monako przedstawiono pomysł konkursu piosenki wzorowanego na Festiwalu Piosenki Włoskiej w San Remo. Ten pomysł również się przyjął i w ten sposób, 24 maja 1956 roku w Logano odbył się pierwszy Konkurs Piosenki Eurowizji, wówczas znany jako Eurovision Grand Prix. Z czasem jednak słowa „Grand Prix” zastąpiono słowem „concours”. Natomiast nazwa „Eurowizja”, została wymyślona przez George’a Campeya, który użył tego zwrotu w jednym z artykułów w gazecie „Evening Standard”. Co prawda Eurowizja to międzynarodowa sieć telewizyjna, mimo tego nazwa „Eurowizja” najbardziej kojarzona jest właśnie z konkursem.

Zasady konkursu są następujące:

• Nadawca publiczny każdego kraju będącego członkiem EBU może co roku zgłosić jeden utwór przedstawiający dowolny gatunek muzyki;
• Program organizowany jest w jednym z krajów uczestniczących – zwykle w tym, który wygrał konkurs rok wcześniej;
• Po zaprezentowaniu wszystkich konkursowych pozycji zaczyna się głosowanie, w którym NIE MOŻNA głosować na reprezentanta własnego kraju. Do 2008 roku o punktacji decydowały głosy widzów wyrażone w telefonach i smsach. Od roku 2009 o wynikach decydują w połowie głosy widzów, a w połowie jurorów, wśród których są profesjonalni muzycy.
• Konkurs (od roku 2008) składa się z dwóch półfinałów i finału. Pierwszy półfinał odbywa się we wtorek, następny w czwartek, a finał konkursu – w sobotę. Wszystkie koncerty – niezależnie od strefy czasowej, w której znajduje się biorące udział państwo – zaczynają się o 21.00 czasu środkowoeuropejskiego letniego.
• W konkursie finałowym bierze udział ponad 20 krajów: po 10 z półfinałów, kraj-organizator, a także kraje tzw. Wielkiej Piątki (do 2011 Wielkiej Czwórki) czyli te, które wpłacają największe składki do EBU: Niemcy, Francja, Hiszpania, Wielka Brytania i – od 2011 – Włochy.
• Piosenki w konkursie Eurowizji do roku 1973 mogły być wykonywane tylko i wyłącznie w języku narodowym. Od roku 1974 wykonawca miał wybór: wykonać piosenkę w języku ojczystym, angielskim lub jednym i drugim.
• Od 2004 w logo Eurowizji widnieje tzw. Eurovision Heart, czyli logo serca z flagą kraju -organizatora danego konkursu w miejscu litery „v” z wyrazu „Eurovision”.

W Eurowizji udział wziąć może ten kraj, który aktywnie udziela się w Europejskiej Unii Nadawców. W związku z tym mogą brać w konkursie udział nawet kraje nie należące do Europy (mimo przedrostka „euro” w nazwie konkursu) lub takie, których tylko część leży w Europie, jak choćby Rosja czy Turcja.

Od roku 1956 w konkursie Eurowizji udział wzięły łącznie 52 państwa. Polska debiutowała w roku 1993, kiedy Telewizja Polska dołączyła do EBU. Wtedy to Edyta Górniak, z piosenką „To nie ja” dotarła do drugiego miejsca w konkursie. Nigdy później żadnemu polskiemu wykonawcy nie udało się powtórzyć tego wyczynu.

Konkursy wzorowane na Eurowizji

W miarę jak „główna” Eurowizja nabierała rozpędu i popularności, powstawały inne konkursy wzorowane na niej. Były to:

• Konkurs Piosenki Interwizji (o nim za chwilę parę słów więcej)
• Konkurs Piosenki Eurowizji Dla Dzieci (organizowany od 2003 roku, znany również pod nazwą Konkurs Piosenki Eurowizji Junior, w którym udział biorą młodzi wykonawcy z krajów członkowskich Europejskiej Unii Nadawców. Polska wygrała ten konkurs dwa razy z rzędu w latach 2019 i 2020, odpowiednio dzięki: Roksanie Węgiel i Viki Gabor)
• Konkurs Eurowizji Dla Młodych Tancerzy (organizowany co dwa lata konkurs, odbywa się od roku 1985)
• Konkurs Eurowizji Dla Młodych Muzyków (jak wyżej, konkurs organizowany przez EBU co dwa lata. Biorą w nim udział młodzi muzycy wykonujący utwory muzyki poważnej)
• Bundesvision Song Contest (konkurs, w którym młodzi niemieccy muzycy reprezentują swój kraj związkowy; pierwsza edycja konkursu odbyła się w roku 2005)
• Konkurs Piosenki Turkowizji (organizowany corocznie od roku 2013, w którym biorą udział wykonawcy z terenów, na których mieszkają ludy tureckie lub są wykorzystywane języki tureckie)

Interwizja

Konkurs Piosenki Interwizji, to nazwa, którą w latach 1977-1980 nosił Międzynarodowy Konkurs Piosenki w Sopocie. Festiwal przyjął taką nazwę, gdy Telewizja Polska chciała z imprezy uczynić przeciwwagę dla Eurowizji. Konkurs próbował – czasem bardziej, czasem mniej udanie – realizować zamysł wielkiej imprezy. Robiono to przez czołówkę, scenografię w sopockim amfiteatrze czy wreszcie – nagrody.  Konkursy, które składały się na Festiwal Interwizji, to:

1. O Grand Prix Festiwalu Interwizji;
2. Firm Fonograficznych;
3. Piosenki Polskiej (w tym konkursie nagrodą główną był Bursztynowy Słowik; nagroda przyznawana w Sopocie do chwili obecnej).

W roku 1979 konkurs wywołał najwięcej kontrowersji. To dlatego, że właśnie wtedy z piosenką „Rasputin” wystąpiła tam niemiecka grupa Boney M. Telewizja nadała występ z jednodniowym opóźnieniem, wycinając problematyczny, bo godzący w sojusz ze Związkiem Radzieckim, utwór.

Laureatami festiwalu byli:

Rok 1977

• Helena Vondrackova „Malovany dzbanku” (Grand Prix Interwizji)
• Zdzisława Sośnicka „Kochać znaczy żyć” (Grand Prix Wytwórni Fonograficznych)

Rok 1978:

• Ałła Pugaczowa „Wsio mogut koroli” (Grand Prix Interwizji)
• Dream Express „Just wanna dance with you” (Grand Prix Wytwórni Fonograficznych; wykonawca z Belgii)

Rok 1979:

• Czesław Niemen „Nim przyjdzie wiosna” (Grand Prix Interwizji)
• Bessy Argyrakki „Ke ti dhen tha 'dhina” (Grand Prix Wytwórni Fonograficznych; wykonawca z Grecji)

Rok 1980:

• Marion „Where is the love” (Grand Prix Interwizji)
• VOX „Bananowy song”, Jigsaw „Sky high” (Grand Prix Wytwórni Fonograficznych; Jgsaw – wykonawca z Wielkiej Brytanii).

Mam nadzieję, że tym artykułem zabrałam Was w interesującą podróż muzyczną. Jeśli pojawi się kolejna okazja, zrobię to jeszcze raz z podobną radością.

Autorka: Katarzyna Korona – uczestniczka pracowni krawieckiej i prac ręcznych.