„Kto nie idzie do przodu, ten się cofa” 

Johann Wolfgang von Goethe

Człowiek uczy się przez całe swoje życie. Nauka ciągle się rozwija. Naukowcy bez wytchnienia pracują nad tym, aby w sposób możliwie najbardziej dokładny poznać i opisać otaczającą nas rzeczywistość. Ponieważ świat nieustannie prze naprzód, przed współczesnym pracownikiem stoi wyzwanie ciągłego dokształcania się. Skoro więc musimy ciągle się uczyć, aby nie zostać w tyle, warto wiedzieć jak uczyć się skutecznie i efektywnie.

Skupienie się sprzyja nauce

Wszechobecne rozpraszacze uwagi to bolączka naszych czasów. Jesteśmy nieustannie bombardowani komunikatami z prasy, radia, telewizji oraz powiadomieniami z naszych telefonów. Jednakże chcąc się skutecznie zdobywać i zapamiętywać nowe informacje warto zadbać o odcięcie się od rozpraszających bodźców. Wybierając miejsce do nauki warto postarać się, aby było ono ciche i uporządkowane, ponieważ naszą uwagę rozpraszać mogą nie tylko hałasy, ale i bałagan. Warto też pamiętać o dobrym oświetleniu naszego miejsca do nauki tak, aby nie przemęczać swojego wzroku. Możemy uprzedzić domowników, żeby nie przeszkadzali nam w czasie nauki tak, aby ich aktywność nie wybijała nas ze skupienia. Telefon najlepiej jest zostawić wyciszony w innym pokoju tak, by nie kusiło nas, żeby sprawdzić jakie nowe informacje pojawiły się w mediach społecznościowych. Jednak jeśli chcemy mieć telefon pod ręką, aby kontrolować czas nauki, dobrze jest go położyć poza zasięgiem wzroku w pokoju, wyciszony i  z wyłączoną opcją powiadomień. Jeśli nie lubimy uczyć się w głuchej ciszy, możemy włączyć w tle cichą, spokojną muzykę, która nie będzie zbytnio odciągać naszej uwagi od wykonywanego zadania. Należy też pamiętać, że podzielność uwagi to mit. W rzeczywistości, możemy skupić naszą uwagę tylko na jednym działaniu. Wykonując dwie czynności jednocześnie skupiamy się tylko na jednej, a drugą wykonujemy na ,,autopilocie’’. Takie bezrefleksyjne działanie może poskutkować tym, że popełnimy więcej błędów. Tak naprawdę, próbując wykonywać dwie lub więcej czynności naraz, zamiast skracać sobie czas pracy, wydłużamy go. Badania dowodzą, że wykonywanie więcej niż jednej czynności naraz zabiera więcej czasu, niż wykonywanie tych czynności jedna po drugiej Wynika to z faktu, że mózg potrzebuje większej ilości czasu, aby ponownie skupić się na wcześniej przerwanej czynności.

Określ swój cel

Trudno jest zmusić się do nauki, jeśli nie widzimy w niej sensu. Aby nauka nie była przykrym obowiązkiem warto zadać sobie pytania: Dlaczego chcę się tego nauczyć? Po co potrzebna mi ta wiedza? Kiedy szczerze odpowiemy sobie na te pytania, łatwiej będzie nam opisać swój cel. Mając jasno określony cel nauki łatwiej jest nam utrzymać swoją motywację na stałym poziomie oraz powstrzymać się sprzed rozproszeniem uwagi. Pozytywne nastawienie, wiara w swoją skuteczność oraz jasno określony cel składają się razem na sukces. Sprzymierzeńcami w nauce mogą być nasze emocje. Po pierwsze możemy je wykorzystać, aby wzmocnić istotność naszego celu. Możemy opisać jakie emocje może wywołać opanowanie lub nieopanowanie przerabianego materiału. Po drugie możemy wpleść emocje w przyswajane przez nas informacje. Używając wyobraźni możemy stworzyć zabawne historyjki, barwne porównania i metafory, które będą wzbudzać w Nas pozytywne emocje. Tak zabarwione informacje łatwiej zapadną i zostaną w naszej pamięci. Dodatkowo możemy nadawać informacjom osobistych znaczeń np. poprzez odpowiadanie sobie na pytania Jak mogę wykorzystać tę wiedzę w praktyce? ,Czy się z tym zgadzam? lub Z czym mi się to kojarzy?

Stwórz plan nauki i powtórek

Nauka to proces. Informacja wędruje od pamięci sensorycznej, poprzez pamięć krótkotrwałą do pamięci długotrwałej. Dopiero, gdy znajdzie się w pamięci długotrwałej możemy mówić o nauczeniu się czegoś. Jednak nawet z pamięci długotrwałej informacja może zniknąć jeśli nie jest dostatecznie często przywoływana. Nasza pamięć jest jak magazyn, który pozbywa się nieużywanych elementów. Dlatego też zdobywane informacje warto jest regularnie powtarzać, aby zapobiec zapomnieniu zdobytej wiedzy. Wiedzę można powtarzać biernie np. czytając podręcznik lub własne notatki, a także aktywnie np. poprzez wydobywanie istotnych informacji, szukanie między nimi zależności i połączeń, tworzeniu map myśli z pamięci. Jeśli przerabiany materiał jest bardzo obszerny dobrze jest powtarzać go w małych cząstkach tak ,aby nie zniechęcić się do dalszej nauki pod natłokiem informacji. Wraz ze stopniem opanowania przerabianego materiału można wydłużać odstępy między kolejnymi powtórkami.

Zdrowe nawyki pomagają w nauce

Aby być pewnym, że żadna z przyswajanych informacji nie przepadnie, oprócz planu powtórek, warto zadbać o odpowiednią ilość snu. Podczas snu nowo poznane informacje zapisywane są w szlakach neuronowych w naszym mózgu. Brak snu może poskutkować nie zapisaniem przyswojonych informacji, tym samym zaprzepaszczając godziny naszej ciężkiej nauki. Oprócz długości snu warto zadbać o jego jakość. Dobrze jest kłaść się spać o regularnych porach, unikając korzystania z telefonu oraz innych urządzeń emitujących światło niebieskie (laptopy, tablety itp.) do dwóch godzin przed snem oraz unikać spożywania ciężkostrawnych posiłków po godzinie 18. Ostatni posiłek dobrze jest zjeść nie później niż 2 godziny przed snem.

Ponadto warto zadbać o odpowiednią ilość ruchu. Ćwiczenia fizyczne poprawiają dopływ krwi do mózgu, sprawiając, że jest lepiej dotleniony i odżywiony. Dzięki temu mózg pracuje lepiej i skuteczniej przyswaja nowe informacje. Aktywność fizyczna nie musi być długim i ciężkim treningiem, na początek wystarczą regularne spacery np. półtoragodzinne marsze w równym, żwawym tempie dwa razy w tygodniu.

Rób własne notatki

Nieważne czy uczymy się z podręczników, stron internetowych czy wykładów i wystąpień, zawsze warto jest krótko podsumować zdobyte informacje. Dzięki notatkom możemy wrócić do najistotniejszych dla nas informacji i powtórzyć je, aby trwale zapadły nam w pamięć. Dobrze jest pisać notatki własnymi słowami i możliwie najbardziej zrozumiałym dla nas językiem. Można przekształcać ich treść, szukać powiązań między wcześniej zdobytymi informacjami, kategoryzować je oraz starać się dogłębnie zrozumieć zapisywane informacje. Warto być dociekliwym i szukać odpowiedzi na wszelkie wątpliwości. Aby się czegoś nauczyć, trzeba to najpierw zrozumieć. Robiąc notatki można wykorzystać metodę map myśli, która zakłada notowanie informacji w sposób maksymalnie przypominający naturalny sposób naszego myślenia. Ciekawą metodą jest również metoda sketchnotingu, która zakłada urozmaicenie notatek ilustracjami, ramkami oraz wykresami. Metody te nie tylko w sposób oryginalny porządkują informacje, mogą one  dodatkowo rozwijać naszą kreatywność.

Milena Majczak- stażystka w Warsztacie Terapii Zajęciowej, studentka III roku psychologii, trenerka VCC. Prywatnie jestem miłośniczką książek, psów i dobrej herbaty. Praca z drugim człowiekiem to moja pasja, która sprawia mi wiele radości.