Boże Narodzenie to magiczny czas, w którym milkną wszelkie spory, ludzie są dla siebie mili i życzliwi. Święta kojarzą nam się z czasem spędzanym z rodziną, ze stołem pięknie przystrojonym, z tradycyjnymi potrawami i prezentami. Święta to tradycja, którą każdy celebruje na swój własny sposób i wykorzystuje swoje ulubione rodzinne tradycje. Postanowiłam sprawdzić i opisać jak Święto Bożego Narodzenia jest obchodzone w innych wybranych krajach.

Zacznijmy od faktów historycznych

Pierwsza wzmianka o Bożym Narodzeniu pochodzi z 354 roku, a zamieszcza ją rzymski kalendarz. Różne były w przeszłości terminy obchodów świąt Bożego Narodzenia. Świętowano w styczniu, marcu, kwietniu, a nawet w maju. Ostatecznie wybrano datę 25 grudnia – dzień przesilenia zimowego. Chrześcijanie ze słońcem utożsamiali Chrystusa, nazywając go „Słońcem Sprawiedliwości”. Tajemnica Bożego Narodzenia polega na tym, że druga Osoba Boska stała się człowiekiem, aby w ciele ludzkim dokonać zbawienia rodzaju ludzkiego za grzechy. Jako Bóg jest wieczny, nieskończony, wszechobecny i wszechmocny, jako człowiek jest ograniczony czasem, przestrzenią i mocą. Tradycja obchodów świąt Bożego Narodzenia jest głęboko zakorzeniona nie tylko w narodzie polskim. Na całym świecie katolicy świętują narodzenie Jezusa, ale w każdym kraju panują nieco odmienne zwyczaje.

Do rozpowszechniania zwyczaju budowania żłóbków i szopek najwięcej przyczynił się św. Franciszek z Asyżu i jego bracia. To on, chcąc przypomnieć narodziny Pana Jezusa, nakazał nanieść do groty siana i przyprowadzić wołu i osła. Zawołał braci i pobożnych ludzi. Tam odczytał im Ewangelię o narodzeniu Zbawiciela i wygłosił kazanie o wcieleniu Słowa.

Zobaczmy zatem jak ludzie w poszczególnych częściach świata celebrują narodziny Pana, co ląduje na stołach, czy pojawia się Mikołaj, jakie dekoracje dominują:

Święta w Argentynie– późne celebrowanie przy grillu

Zastanawia Was jak wygląda celebracja w Ameryce Południowej? Otóż kolacja wigilijna rozpoczyna się bardzo późno, bo po godzinie 22. Argentyńczycy często kolację spożywają przy grillu w ogrodzie. Na wigilijnym stole spotkacie steki, indyka, sałatki, faszerowane pomidory, świąteczny chleb czy np. pieczoną kozę (w północnych rejonach kraju). Na deser z kolei puddingi i moje ulubione świąteczne panettone. O północy następuje krótka przerwa w świętowaniu na puszczenie w niebo milionów pesos, w postaci fajerwerków. Sporo Argentyńczyków, zamiast sztucznych ogni, wybiera papierowe lampiony, które wypuszcza po obiedzie

Święta w Chinach – wielki czas zakupów

W Chinach obchodzi się Shengdan Jie, czyli Święta Czcigodnych Urodzin. Jest to czas, w którym mieszkańcy Chin skupiają się bardziej na aspekcie komercyjnym niż religijnym. Wszystkie galerie handlowe, hotele oraz restauracje są ozdobione świątecznymi dekoracjami, co wprowadza radosny i magiczny klimat. W Wigilię rodziny spotykają się w restauracjach, w niektórych przygotowane jest specjalne świąteczne menu, a po wspólnym posiłku udają się do klubów, aby się pobawić. Chińczycy ozdabiają swoje domy kolorowymi dekoracjami, ubierają choinki oraz wręczają drogie prezenty. W Chinach mieszka zaledwie 10 milionów chrześcijan, czyli około 1 procent społeczeństwa. Tradycją bożonarodzeniową jest wręczanie sobie jabłek. Jabłko to symbol świąt Bożego Narodzenia w Chinach.

Święta w Armenii – prawosławne Boże Narodzenie

Kraje prawosławne, leżące na wschód od naszej granicy, obchodzą wszystkie święta 13 dni później. W ich kalendarzu religijnym Boże Narodzenie wypadnie w Trzech Króli (6.01). Bardzo dużo mieszkańców Armenii na tydzień przed Świętem nic nie je. Jedzenie zaczyna się od zupy pszennej, jogurtów, ryżu, nevik czy ryb. Z kolei desery zawierają dużą owoców suszonych i orzechów. Prezenty w Armenii dawane są w Sylwestra przez Mikołaja – Gaghant Baba. Boże Narodzenie jest traktowane jako święto religijne, którego nie powinno się zakłócać prezentami.

Święta w Japonii – kurczak w fastfood

Idziemy jeszcze dalej na wschód i tak trafiamy do Japonii. W Japonii liczba chrześcijan jest na poziomie około 1,5% populacji, a 57% obywateli nie utożsamia się z żadna religią, z kolei ponad 1/3 z buddyzmem. Jednak kwestie religijne nie przeszkadzają Japończykom w świętowaniu, a nawet w niektórych szkołach jest to dzień wolny od nauki. Celebrują oni głównie Wigilię, jednak mają do niej podejście jak do walentynek. W ten dzień zakochani spędzają ze sobą czas i obdarowują się wzajemnie prezentami. W Japonii powstała tradycja jedzenia w Wigilię kurczaka w fastfoodzie. Ruch jest w nich tak duży, że trzeba składać zamówienia z wcześniejszym wyprzedzeniem. Tradycja zrodziła się w 1974 roku po reklamie KFC (Kentucky Fried Christmas) – to się nazywa moc reklamy – to tak jakby Europejczycy z okazji jakiegoś azjatyckiego święta jedli sushi. Na deser zazwyczaj podawane jest ciasto biszkoptowe ozdobione śmietaną i truskawkami.

Święta w Finlandii – święta u świętego Mikołaja

Najpopularniejszy produkt jaki kojarzy Wam się z Finlandią? Ja mam trzy: Mikołaj, Muminki i niezniszczalne przed laty Nokie. Jak się zapewne domyślacie, w święta dla Finów najważniejszy jest jeden mieszkaniec Laponii zwanym świętym Mikołajem – Joulu. Żyje on na północ od koła podbiegunowego i dostaje miliony listów od dzieci z całego świata. Boże Narodzenie i wszystkie słowa kojarzone z tym świętem w języku fińskim mają w nazwie słowo joulu. Na przykład: joulukuusi to choinka, joululaulu – kolęda, jouluaatto – Wigilia Bożego Narodzenia, joululahja – prezent bożonarodzeniowy, a grudzień to joulukuu. W tym dniu Finowie, również przekazują sobie historię o Koziołku – Yule, który podobno był bardzo przerażający i prosił ludzi o prezenty, ale sam im żadnych nie dawał. W ten sposób znalazłam wytłumaczenie czemu w północnej Argentynie jedzą kozy na Boże Narodzenie ? W końcu Mikołaj wziął się za dawanie prezentów i to znacznie szerszej grupie niż jeden Koziołek, jednak jeśli było się niegrzecznym, dostawało się worek węgla, co dla mieszkańca Finlandii (najbardziej czystego z krajów świata) to rzeczywiście może być kara. Tradycyjnym wigilijnym jedzeniem na północy Europy jest owsianka ryżowa i sok śliwkowy (coś na kształt naszego suszu).

Święta w Nowej Zelandii – święta w środku lata

Wyobrażacie sobie święta na plaży? Mi jest dosyć ciężko. Nowozelandczycy w Boże Narodzenie mają parady świętych Mikołajów. Ponieważ temperatura w grudniu wynosi ok. 22 stopnie, uczestnicy parady zakładają sandały by móc się trochę ochłodzić. Nowozelandzkie dzieci z kolei zapraszają Mikołaja zostawiając dla niego kawałki ananasa. Na renifery z kolei czekają marchewki.

W Nowej Zelandii wielką furorę robią kolędy, które są śpiewane publicznie na ulicach. W kwestiach jedzeniowych rządzi tutaj grill i podawane z niego takie przysmaki jak pieczona szynka, krewetki czy dziczyzna, która nie jest tak łatwo dostępna, jak u nas. Wśród deserów największą popularnością cieszy się beza Pavlova. Prezenty w Nowej Zelandii dawane są po świątecznym lunchu, a do najpopularniejszych zalicza się „Jandale”– japonki.

Święta w Indiach – dekoracja mango i bananowców

W Indiach chrześcijanie to zaledwie 3% społeczeństwa. Mimo to narodzenie Jezusa to wielki czas radości. Chrześcijanie spotykają się na kolacji wigilijnej, na której znajdują się dania znane z indyjskiej kuchni, czyli dania dnia codziennego. Ludzie kupują zieloną, sztuczną choinkę lub dekorują drzewa mango i bananowca. Mieszkańcy Indii mają w święta dni wolne od pracy, dlatego wyznawcy innych religii chętnie spotykają się ze swoimi przyjaciółmi wyznania chrześcijańskiego. Tradycją jest wspólne śpiewanie kolęd oraz chodzenie do kościoła na pasterkę, gdzie można zobaczyć prawdziwą szopkę. Przygotowania do świąt rozpoczynają się na długo przed 25 i 26 grudnia. W sklepach możemy zakupić dekoracje świąteczne, Mikołaja można spotkać w różnych ubraniach, a w głośnikach słychać amerykańskie piosenki, które wprawiają w świąteczny nastrój.

Święta w Etiopii – gra w gennę

W Etiopii Boże Narodzenie rozpoczyna się 7 stycznia. Zwane jest Gena lub Lidet. Przez całą noc mieszkańcy idą w procesji od kościoła do kościoła, śpiewając, tańcząc i grając na instrumentach. Etiopczycy jedzą pikantny gulasz z mięsa drobiowego, który serwowany jest z indżerą. Indżera to potrawa, która zastępuje chleb. Do tego podawany jest miodowy napój alkoholowy. Święta poprzedza 43-dniowy post. Bożonarodzeniową tradycją jest genna, czyli gra przypominają hokej na trawie. Legenda głosi, że pasterze w Betlejem mieli spędzać czas, grając w gennę. Melkam Genna to znaczy w Etiopii Wesołych Świąt.

Święta w Meksyku – Las Posadas

W Meksyku zwyczaje bożonarodzeniowe zmieniły się w ciągu ostatnich lat. Szopka, która była kiedyś najważniejszym elementem, została zastąpiona przez przystrojoną choinkę. Tradycją jest Las Posadas, czyli nocne spotkanie trwające od 16 do 24 grudnia. Każdego wieczoru procesja wędruje ulicami miasta ze świecami, niosąc figury Jezusa, Maryi oraz śpiewając kolędy. Ludzie czasami zatrzymują się na modlitwę oraz czytanie Pisma Świętego oraz zachęcają przechodniów do przyłączenia się do procesji. Las Posadas symbolizuje wędrówkę Świętej Rodziny od domu do domu, szukając miejsca na spędzenie zimnej nocy. Każdy wieczór to rozbijanie piniaty z zasłoniętymi oczami. Piniata ma wygląd gwiazdy, a w środku znajdują się słodkości. Jest to symbol zła, który wodzi nas kolorami. Siedem rogów symbolizuje siedem grzechów głównych, a kij służy do rozbijania sprawiedliwość. W ostatnią noc pojawia się lalka będąca Dzieciątkiem Jezus, której wszyscy śpiewają kołysanki do snu.

Święta w Australii – Boże Narodzenie na plaży

W Australii czas Bożego Narodzenia przypada w okresie lata, które trwa od początku grudnia do końca lutego, tak jak we wcześniej wspomnianej Nowej Zelandii. Temperatura sięga 30 stopni, a śnieg widzi się tylko w telewizji. Czapki zimowe i ocieplane buty zastępowane są przez letnie kapelusze i klapki. Okres świąteczny w sklepach rozpoczyna się już we wrześniu, gdzie na półkach można znaleźć ozdoby świąteczne. Choinkę ubiera się na początku grudnia i stoi w domach do końca miesiąca. Wiele rodzin spotyka się w miastach i wspólnie śpiewa kolędy. Ta tradycja nazywana jest Carols By Candlelight. Australijczycy nie gotują zbyt wiele, ponieważ upały temu nie sprzyjają. Spędzają za to czas relaksując się – surfing, wycieczki czy grillowanie z rodziną. Mikołaj prezenty przynosi w wigilijny wieczór, a otwiera się je rano w pierwszy dzień świąt. Ten dzień jest najważniejszy, ponieważ rodzina spotyka się i je wspólnie obiad. W Australii obchodzi się święta Bożego Narodzenia również w lipcu, ponieważ wtedy tam pada śnieg.

I święta w Polsce…

W Polsce tak jak wiecie, wieczerza wigilijna rozpoczyna się po zapadnięciu zmroku, gdy na niebie pojawia się pierwsza gwiazda. Wtedy cała rodzina gromadzi się przy stole nakrytym białym obrusem. Pod nim rozłożone jest siano. Kiedy już wszyscy domownicy staną wokół stołu, najstarsza osoba w rodzinie rozpoczyna modlitwę, odczytuje fragment Pisma Świętego o narodzinach Jezusa, następnie bierze z talerzyka biały opłatek, podchodzi do każdego, łamie się nim i składa życzenia. W tym dniu wspomina się wszystkich, którzy nie mogą być z nami. To z myślą o zmarłych i o każdym, kto nie ma gdzie spędzić tego wieczoru, leży na stole dodatkowe, puste nakrycie. W czasie wigilii najważniejszy jest opłatek i zawsze od niego zaczynamy wieczerzę. Dopiero gdy podzielimy się opłatkiem, możemy skosztować czerwonego barszczu z uszkami, czarnego maku, brązowych orzechów i srebrnych ryb. Przedtem nie wypada śpiewać nawet kolęd. Tradycja obchodów świąt Bożego Narodzenia jest głęboko zakorzeniona nie tylko w narodzie polskim. Na całym świecie katolicy świętują narodzenie Jezusa, ale w każdym kraju panują nieco odmienne zwyczaje.

Jak sami wiecie, nie jest to najłatwiejszy okres w roku – kolejki i tłumy w sklepach, gorączka przedświątecznych przygotowań…. Jednak żebyście nie traktowali mnie jak Grincha, są rzeczy, które w tym okresie wszyscy uwielbiamy: spotkania z rodziną, wspólna wigilia, dobre jedzenie, po którym muszą wszyscy przechodzić na dietę, ale przecież miejsce na jeszcze jeden kawałeczek makowca, zawsze się znajdzie 🙂 Niesamowite jest to, że mimo takiej globalizacji i komercjalizacji, w święta zachowywane są lokalne tradycje. Widzę to szczególnie w trakcie rozmów z ludźmi z różnych regionów Polski, w tym wypadku, głównie pod względem kulinarny. Jest to doskonały moment w życiu każdego z nas, którego potrzebujemy. Dodatkowo wokół nas roztacza się ciepła atmosfera, wszędzie widać iluminacje, dekoracje i piękne wystawy w witrynach sklepów, a to wszystko tworzy niepowtarzalny i niezapomniany klimat świąteczny.  Nie można też zapomnieć o takich elementach jak odpoczynek i możliwość zregenerowania sił, by nowy rok zacząć radośnie i z pełna werwą.

Ważne jest, by niezależnie od kultury, pochodzenia i obchodzonych tradycji, okazać w tych dniach dobro i chęć pomocy. By szanować się nawzajem i być życzliwym w stosunku do innych!

Autor: Justyna Kosowska – instruktor terapii zajęciowej